In civiele procedures kan het zijn dat u wordt opgeroepen door een van de partijen.
Indien u wordt opgeroepen als getuige, heeft eenieder krachtens artikel 165 van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering een getuigplicht. Krachtens de wet is men dus verplicht aan deze oproeping gevolg te geven en al hetgeen omtrent de voormelde feiten bekend is aan de rechter naar waarheid mede te delen.
Voorafgaand aan een getuigenverhoor zal de rechter u vragen of u als getuige ‘de eed’ of ‘de belofte’ wenst af te leggen en dat u de waarheid, niets dan de waarheid zult spreken. Het verschil tussen de eed en belofte is het volgende: meestal legt iemand die in God gelooft de eed af en wie dat niet doet de belofte. Voor het gevolg maakt het niet uit voor welke variant u kiest.
De eed: “Zo waarlijk helpe mij God Almachtig”;
De belofte: “Dat verklaar en beloof ik”.
Indien u als getuige weigert om een verklaring af te leggen (te verschijnen), kan de rechter op verzoek van de belanghebbende partij ‘gijzeling’ bevelen. Dat wil zeggen dat u door de politie thuis wordt opgehaald. In de praktijk komt dit zelden voor, nu bijvoorbeeld uw werkgever u in de mogelijkheid dient te stellen om aanwezig te zijn voor dit getuigenverhoor.
Ook heeft u als getuige recht op een schadeloosstelling: dit is een (netto-) vergoeding van de in redelijkheid gemaakte kosten. De schadeloosstelling wordt normaal gesproken direct na uw optreden als getuige geïnventariseerd en vastgesteld met de rechter en partijen.De schadeloosstelling krijgt u betaald van de partij door wie u bent opgeroepen. De rechter zal u aan het einde van uw optreden als getuige vragen of u kosten hebt moeten maken om als getuige te verschijnen. Denk hierbij aan (openbaar)vervoer, waarbij het nemen van een taxi niet altijd redelijk is, verletkosten, of overige kosten.
Aan het einde van het verhoor zal de rechter uw verklaring dicteren aan de griffier die een en ander op papier zet. Daarna wordt uw verklaring voorgelezen en wordt u gevraagd de verklaring te ondertekenen. U bent dan klaar.
Enfin, als u wordt opgeroepen als getuige, dan is het advies dat u het in de biologieles geleerde merkwaardige gedrag van de koekoek (een ander lost het wel op) achterwege laat en dat u in ieder geval gevolg geeft aan een oproeping om te getuigen in een civiele zaak.
